دیابت ملیتوس یا بیماری قند، بیماری متابولیکی مزمنی است که با سوخت و ساز غیرطبیعی کربوهیدرات ها، پروتئین ها و چربی ها همراه است.

 

شیوع این بیماری در کشور ما 10 درصد است؛ یعنی از هر یازده نفر، یک مورد به این بیماری مبتلا است.

در بیماران مبتلا به دیابت، هورمون انسولین که در ورود قند از خون به سلول ها و مصرف آن نقش دارد، به قدر کافی ترشح نمی شود و فرد با مقاومت به انسولین مواجه می شود.

از عوامل پیشگویی کننده در بروز دیابت می توان به نداشتن فعالیت فیزیکی، وجود دیابت در اقوام درجه یک، ابتلا به پرفشاری خون و چاقی اشاره کرد.

یکی از دلایل مقاومت به انسولین چاقی و اضافه وزن است، به طوری که این امر منجر به آغاز از دست دهی سلول های دخیل ترشح کننده انسولین پنج تا 10 سال پیش از بروز دیابت می کند. در زمان تشخیص دیابت فرد نزدیک به پنجاه درصد از عملکرد سلول های دخیل در ترشح انسولین را از دست داده است.

چاقی، به ویژه چاقی شکمی که در اثر تجمع بیش از اندازه چربی احشایی در اطراف یا داخل ارگان های شکمی ایجاد می شود، در افزایش مقاومت به انسولین در افراد مبتلا به دیابت نقش بسیاری دارد.

کنترل چاقی و اضافه وزن در افراد پره دیابتیک

در مقایسه با افراد مبتلا به دیابت، در افراد پره دیابتیک که بیماری دیگری ندارند، داشتن یک زندگی سالم، انتخاب غذای مناسب و فعالیت بدنی کافی نقش مهمی در جلوگیری و درمان این بیماری بازی می کند.

اصلاح سبک زندگی، فعالیت بدنی و کاهش وزن به عنوان انتخاب نخست برای جلوگیری و یا به تاخیر انداختن دیابت معرفی می شود.

مطالعات نشان داده است که به واسطه مداخله های انجام شده در سبک زندگی، خطر بروز دیابت تا 67 درصد کاهش می یابد. در افراد پره دیابت هدف از درمان تغذیه ای تاکید بر انتخاب غذاهایی است که روند کاهش وزن را تسهیل می کند.

در افراد پره دیابتیک حتی اندکی کاهش وزن منجر به اصلاح و بهتر شدن چربی و فشار خون و همچنین بهبود کنترل قند خون می شود. پیروی متوسط از رژیم غذایی مدیترانه ای با شیوع کمتر و پایین تر دیابت همراه است؛ این رژیم با مصرف میزان بسیار اسیدهای چرب غیراشباع مانند روغن زیتون، مصرف زیاد غذاهای گیاهی، مصرف مقادیر متوسط ماهی، مصرف کم گوشت قرمز و فراوری شده و همچنین مصرف کم محصولات لبنی پرچرب مشخص می شود.

حتی اندکی کاهش وزن منجر به اصلاح و بهتر شدن چربی و فشار خون و همچنین بهبود کنترل قندخون می شود.

دیگر نکات تغذیه ای

ü فعالیت فیزیکی مستقل از کاهش وزن، سبب اصلاح و بهتر شدن حساسیت به انسولین می شود.

ü غلات کامل و فیبر رژیم غذایی منجر به کاهش خطر بروز دیابت می شود. دریافت غلات کامل مستقل از کمک به کاهش وزن، منجر به بهبود حساسیت به انسولین و بهبود توانایی ترشح انسولین کافی برای غلبه بر مقاومت به انسولین می شود.

ü مصرف زیاد نوشیدنی های سرشار از مواد قندی که شامل نوشیدنی های بدون الکل مانند شربت ها، نوشیدنی های میوه ای، نوشیدنی های ویتامینه و انرژی زا نیز، منجر به پیشرفت دیابت می شود.

ü الگوی غذایی دارای مقادیر بالای اسیدهای چرب اشباع شده مانند روغن های جامد و ترانس، با افزایش مقاومت به انسولین و بروز دیابت نوع دو همراه است./ا.کشاورزی

«مریم مهارت»؛ رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز

پایان خبر